Πέτρα πικρή, δοκιμασμένη, αγέρωχη
Οδυσσέας Ελύτης, Η θητεία του καλοκαιριού
Αν στην ζωγραφική, όπως και στις άλλες τέχνες, υπάρχει μια κρυφή γεωμετρία, την οποία ο θεατής προσπαθεί να διακρίνει πίσω από το εικονιζόμενο θέμα, τα παράλια πετρώματα που ζωγράφισε η Άννα Φιλίνη έρχονται από την αρχή να αποκαλύψουν την γεωμετρική τους οργάνωση. Γιατί δεν είναι ο αυστηρός υπολογισμός των διαστάσεων και των σχημάτων που καθορίζει την φόρμα τους, αλλά το μέτρο που υποδεικνύει η ίδια η φύση. Και είναι η διαλογική σχέση της ζωγράφου με τα συγκεκριμένα πετρώματα που διατυπώνεται στα έργα αυτής της ενότητας. Πρόκειται για μία σχέση που ξεκινά από την εικονογραφική αντίληψη του βλέμματος για να προχωρήσει στην ρητορική των πετρωμάτων και να ολοκληρωθεί με τον προσδιορισμό του εαυτού μέσα από την φύση.
Θέμα της έκθεσης « Ωδή Παραλίων Πετρωμάτων», που παρουσιάζεται στην Αίθουσα Τέχνης Art Πρίσμα από τις 11 Μαϊου ως τις 10 Ιουνίου, είναι τα πέτρινα ακρογιάλια της Σύρου και της Τήνου, βράχοι που διαφέρουν μεταξύ τους στην σύσταση, την υφή, το χρώμα, το μέγεθος. Βράχοι που με την αέναη παρουσία τους σηματοδοτούν τον τόπο, που είναι οι ίδιοι οι τόποι. Ωστόσο, ο τόπος προοικονομεί τον χρόνο, καθώς ένα τοπίο δεν παραμένει ποτέ το ίδιο και δεν μπορεί να αποτυπωθεί στο βλέμμα παρά μόνο σε στιγμιαίο ορίζοντα. Αντίστοιχα, η εγγραφή του τόπου στην ζωγραφική απεικόνιση, τόσο στις κλασικότροπες όσο και στις μοντέρνες εκφάνσεις της, αναφέρεται σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Στους 28 πίνακες Άννας Φιλίνη, η έννοια του χρόνου αποτελεί την βασική συνιστώσα. Την εμπνέει ο αυτοματισμός του Monet όσο και η ευαίσθητη διακεκομμένη πινελιά του Van Gogh. Ζωγραφισμένα με λάδια και μολύβια επάνω σε χαρτόνια, τα παράλια πετρώματα μαρτυρούν την επί τρία χρόνια συστηματική προσπάθειά της , σαν τον μικρό πρίγκιπα του Saint–Exupery, να γνωρίσει την αλήθεια των βράχων, να ανακαλύψει τα μυστικά τους, να αποκαλύψει την κρυμμένη ενέργεια των πετρωμάτων, να παρακολουθήσει στην τραχιά τους επιφάνεια την διαδρομή του χρόνου. Αυτήν την χωρίς τέλος διαδρομή καταγράφουν οι κοφτές πινελιές, η ρευστότητα των χρωμάτων και η γενικότερη αίσθηση του non finito της φόρμας. Οι επιβλητικοί βράχοι προβάλλουν ως ζωντανοί οργανισμοί σε ένα φυσικό περιβάλλον που καθορίζει την διαρκή τους μεταμόρφωση. Οι γραμμώσεις των πετρωμάτων τους, ευθείες ή καμπύλες, παράλληλες ή συγκλίνουσες, αποδίδουν τις σταδιακές τους αλλαγές. Το ίδιο συμβαίνει και με τους απαλούς τόνους των χρωμάτων, το ροζ, το ανοιχτό και σκούρο καφέ, το γκρι, το σμαραγδί, το κόκκινο καρμίνιο, το κίτρινο, το γαλάζιο. Σε απόλυτη εναρμόνιση με τους ποικιλόμορφους γήινους και θαλασσινούς χρωματισμούς, απλώνονται σε παράλληλες – οριζόντιες, κατακόρυφες ή διαγώνιες ζώνες -, έτσι ώστε να αποτυπώνονται επάνω στο χαρτόνι η αλληλόδραση και οι πολύπλοκοι συνδυασμοί των στοιχείων της φύσης. Συνδυασμοί από τους οποίους προκύπτουν οι μορφές θαλασσινών θεών, όπως η Αφροδίτη, ο Ποσειδώνας, η Αμφιτρίτη, ο Τρίτωνας, και η γενεσιουργός τους μήτρα, ο Ομφαλός. Οι ανάγλυφες εικόνες τους εγκιβωτίζονται στους πίνακες της Φιλίνη, στο πλαίσιο του διαλόγου της τέχνης του ανθρώπου με την τέχνη της φύσης και του χρόνου, του παράφορου γλύπτη.
Με σύνεση και σεμνότητα, η δημιουργός αναγνωρίζει στα παράλια πετρώματα της Σύρου και της Τήνου την αρχέγονη δύναμη της φύσης, που ξεπερνά τους ανθρώπινους ορθολογιστικούς σχηματισμούς. Γι’ αυτό και δεν εγκλωβίζεται σε μαθηματικούς κανόνες αλλά αποκαλύπτει την ευεργετική μαγεία της και της απευθύνει την ζωγραφική της ωδή.